Szonert Andrzej Władysław (1938–1993), malarz, grafik, poeta, krytyk sztuki, pedagog.
Ur. 3 I w Krynkach (pow. sokólski), był synem Jerzego (zm. 1940), inżyniera rolnika, zamordowanego przez NKWD w Katyniu, i Stanisławy z Barańskich, nauczycielki. Miał starszego brata Cezarego.
W czasie drugiej wojny światowej S. z matką i bratem przebywał w Pietkowie (pow. białostocki), a po jej zakończeniu krótko w folwarku dziadków ojczystych w Błoniu pod Warszawą. Od r. 1945 mieszkał z rodziną w Łodzi, gdzie ukończył szkołę średnią i w r. 1957 podjął studia w Państw. Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych (PWSSP); kształcił się tam m.in. w malarstwie u Romana Modzelewskiego oraz w projektowaniu tkanin u Teresy Tyszkiewicz. Dyplom uzyskał w r. 1964 na Wydz. Tkaniny, jednak uprawiał przede wszystkim malarstwo. T.r. wstąpił do ZPAP. W pierwszych latach po studiach tworzył w technice mieszanej abstrakcyjne kompozycje nawiązujące do sztuki informel, m.in. Bez tytułu i Pejzaż I (oba z r. 1964). Współorganizował «Galerię 20», urządzoną t.r. w Łodzi przy ul. Piotrkowskiej 262, której został kierownikiem. W r. 1965 miał tam pierwszą wystawę indywidualną. W konkursach dla członków Okręgu Łódzkiego ZPAP na obraz sztalugowy, rysunek, rzeźbę i płaskorzeźbę zdobył w l. 1965, 1966 i 1967 wyróżnienia w dziale malarstwa. W PWSSP w IV Katedrze Zespołowej Tkaniny Drukowanej pod kierunkiem Janiny Tworek-Pierzgalskiej odbył w r. akad. 1966/7 staż, po czym został zatrudniony w Szkole jako asystent (od r. 1971 – starszy asystent). Prezentował swoje obrazy na wystawach indywidualnych w Rawie Maz. (1967), Łodzi (1968, 1970, 1972, 1973, 1974, 1977) i Szczecinie (1972), a w r. 1973 w Kutnie, Pabianicach, Wieluniu i Tomaszowie Maz. oraz w r. 1974 w Warszawie. Na początku l. siedemdziesiątych pojawiła się w twórczości S-a tematyka osobista (Daga, nie dotykaj obrazu, Dagmara bawiąca się wózkiem), oraz pod wpływem plenerów olimpijskich w Spale (1971, 1974, 1977) tematyka sportowa (Sport 1, Sport 2, Ruda bije rekord), kontynuowana jeszcze w l. osiemdziesiątych (Biegacz, Zapaśnicy, oba z r. 1980). W r. akad. 1972/3 przebywał S. na stypendium rządu francuskiego w Paryżu, uwieńczonym wystawą indywidualną pod koniec r. 1973.
S. był autorem koncepcji, oprawy graficznej (m.in. plakatu) i komisarzem urządzonej w r. 1975 ogólnopolskiej wystawy „Pokolenie 30–40”, która zapoczątkowała cykl wystaw prezentujących twórczość ówczesnych trzydziesto i czterdziestolatków, organizowanych przez Biuro Wystaw Artystycznych w Łodzi; t.r. miał wystawy indywidualne w Łasku i Kutnie. Zatrudniony w r. 1975 jako adiunkt, kierował pracownią malarstwa w Katedrze Kształcenia Ogólnoplastycznego na Wydz. Wzornictwa Przemysłowego. S. zajmował się od końca l. sześćdziesiątych grafiką użytkową; projektował obwoluty książek, plakaty oraz katalogi wystaw, również swoich, m.in. Andrzej Szonert. Malarstwo, grafika (Rzeszów 1978), Andrzej Szonert. Malarstwo (Białystok 1980), Andrzej Szonert. Malarstwo (Ł. 1986). «Wykorzystując doświadczenia pop-artu, realizmu i surrealizmu», od l. siedemdziesiątych «tworzył sztukę pełną dystansu, nierzadko zabarwionego groteską i ironią w stosunku do rzeczywistości» (M. Kępińska). Na przełomie l. 1979/80 w łódzkim Teatrze Powszechnym wystawił swoje gwasze. W r. 1980 został członkiem NSZZ „Solidarność”. T.r. miał wystawy indywidualne w Białymstoku i Wrocławiu, w r. 1981 w Toronto, a następne w Opolu (1985), Łodzi (1986) oraz Częstochowie i Tarnowie (obie w r. 1987).
S. uprawiał również grafikę artystyczną w technice sitodruku i technice mieszanej, którą łączył z collage (m.in. Pan Ropa i Talent z r. 1978). Od l. osiemdziesiątych tworzył coraz częściej dzieła nawiązujące do codzienności, m.in. Brawo generale (akryl) i Pomnik (olej), oba 1980, oraz Esej o pracy, Prasa doniosła, Pejzaż z detalem, Bal, Gusła, Danger i Retrospekcje. Używał tempery, gwaszu i collage na papierze, niekiedy łącząc je ze sobą, m.in. Akupunktura, Ciężar 316 kg (1980), Pomiar stopy II. Obrazy i grafiki o charakterze figuratywnym, w których umieszczał zaledwie fragmenty postaci, dopełniał cytatami i swymi «filozoficznymi» myślami. Pisał też wiersze, m.in. Sztuka ta (1978), Historia, O niebezpieczeństwie, Rozmyślania, O świcie (wszystkie z r. 1985) oraz Noc w Bary’s Bay, Zaduszony pejzaż, Talent, Czas niesentymentalny, Ująwszy głowę, Tygrys ze snu, Gdyby ojciec..., List ze wsi, Dla Basi, Do celu, Dagerotyp, Obserwacje, Zmierzch, Troski (wszystkie z r. 1986); publikował je w katalogach swych wystaw, uznając, że «stanowią one próbę przedłużenia [...] aspiracji artystycznych wyrażanych w malarstwie». Kilkadziesiąt tekstów krytycznych z dziedziny sztuki współczesnej opublikował m.in. w „Kalejdoskopie” (Przyjaciele sztuki TPSP, 1975 nr z kwietnia, Motywacje Teresy Tyszkiewicz, 1976 nr z czerwca, Pokój gościnny Barbary Szajdzińskiej-Krawczyk, 1976 nr z października, Malarstwo Zdzisława Waltera, 1979 nr z maja) oraz „Odgłosach”. Ogółem miał kilkadziesiąt wystaw indywidualnych (kilkakrotnie za granicą) i uczestniczył w ponad stu ekspozycjach zbiorowych: lokalnych, ogólnopolskich oraz kilku międzynarodowych: British International Print Biennale w Bradford (1968), V Biennal International del Deporte an las Bellas Artes w Barcelonie (1975), a także VII Międzynarodowym Biennale Plakatu w Warszawie (1978).
Od r. 1987 był S. zatrudniony na stanowisku docenta i kierował pracownią malarstwa i rysunku w Katedrze Kształcenia Ogólnoplastycznego na Wydz. Włókienniczym PWSSP; t.r. został prodziekanem tego Wydziału. W r. 1989 odbył podróż artystyczną do Kanady i USA. Będąc profesorem nadzwycz. od r. 1991, kierował IV Pracownią Malarstwa i Rysunku na Wydz. Tkaniny i Ubioru. Otrzymał nagrody Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Łodzi (1970), rektora PWSSP (1974, 1975, 1988) oraz ministra kultury i sztuki (1978). Zmarł nagle 17 X 1993 w Łodzi, został pochowany na cmentarzu Ewangelicko-Augsburskim przy ul. Ogrodowej.
W zawartym w r. 1962 małżeństwie z Barbarą Rawicz-Kosińską miał S. córkę Dagmarę (ur. 1969) i syna Maksymiliana (ur. 1974).
Wystawy pośmiertne S-a zorganizowano w Gdańsku (1995) i Łodzi (1999, 2006). Nakładem rodziny, opatrzone wstępem córki, wydano w r. 2008 poezje S-a pt. Trawy zbratane. Wiersze zebrane do 1993 r. (Ł.).
Prace S-a znajdują się w muzeach: Narodowym oraz Sportu i Turystyki w Warszawie, Narodowym w Szczecinie, łódzkich: Sztuki, Miasta Łodzi i ASP, ponadto Warmii i Mazur w Olsztynie, im. Antoniego hr. Ostrowskiego w Tomaszowie Maz. oraz w Miejskiej Galerii Sztuki w Łodzi i Biurze Wystaw Artystycznych w Tarnowie, a także w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą (m.in. w Kanadzie, Francji, Holandii i na Węgrzech) oraz w posiadaniu rodziny.
Indeks artystów plastyków, absolwentów i pedagogów wyższych uczelni plastycznych oraz członków ZPAP działających w latach 1939–1996, Gd. 1997; – Andrzej Gieraga, Jan Grodek, Andrzej Bartczak, Bogumił Łukaszewski, Andrzej Szonert. Wystawa prac 5 artystów łódzkich, Olsztyn 1977; Andrzej Szonert, Białystok 1972; Andrzej Szonert des gouaches récentes, Paris 1972; Andrzej Szonert, malarstwo, [katalogi z wystaw]: Ł. 1965, 1968, 1970, 1972, 1973, 1974, 1986, Białystok 1980, Opole 1985, Wr. 1980, Tarnów 1987; Andrzej Szonert. Malarstwo, grafika, Rzeszów 1978; Bogusław Balicki, Jerzy Derkowski, Tomasz Jaśkiewicz, Jerzy Kudukis, Henryk Strumiłło, Andrzej Szonert, Ł. 1964; Doroczne wystawy malarstwa, grafiki, rzeźby, Ł. 1966, 1967, 1970; II Ogólnopolska Wystawa Pokonkursowa Grafiki, Ł. 1971; II Triennale Malarstwa i Grafiki. Nasz czas – metafora – tendencje, Ł. 1976, 1979; Wystawa plakatu, Ł. 1976; Garbno ’79 ’80, Olsztyn 1980; Łódzki Salon Zimowy ’94. Malarstwo, rzeźba, Ł. 1994; Łódź – portret miasta. Wystawa malarstwa, Ł. 1978; Ogólnopolska wystawa malarstwa i grafiki „Bielska Jesień”, Bielsko-Biała 1967; 1 Międzynarodowy Plener Olimpijski, Spała 1974, Ł. 1975; Pokolenie 30–40, Ł. 1975; Spotkania – meetings ’91. Malarstwo, grafika, tkanina artystów z Danii i Polski, Ł. 1991; 3, IV, V, VI, VIII Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin 1966, 1968, 1970, 1972, 1976; Wystawa malarstwa i grafiki Okręgu Łódzkiego ZPAP, Kr. 1966; – Filipowska M., Galeria Łódzka, „Miscellanea Łódz.” 2000 nr 17; Frejdlich K., Łódź – Polsce w Warszawie, „Odgłosy” 1974 nr 34; Grun A., Andrzej Szonert artysta plastyk, „Kalejdoskop” 1974 nr z grudnia; tenże, Grafik w wydawnictwie, „Odgłosy” 1973 nr 21; tenże, WAG, tamże 1973 nr 24; Kępińska M., Tendencje i indywidualności, tamże 1979 nr 49; Ładnowska J., Kronika Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi 1945–1994, w: Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych im. Władysława Strzemińskiego w Łodzi. 1945–1995, Ł. 1995; M a jer A., Mamy dobrą opinię, „Odgłosy” 1979 nr 6; taż, Plakat, „Kalejdoskop” 1976 nr ze stycznia; taż, Plakat, „Odgłosy” 1976 nr 17; Organizacja i obsada personalna PWSSP w Łodzi. Dyplomanci i absolwenci..., w: 35 lat PWSSP w Łodzi, Ł. 1980; Romanowski G., Łódzka plastyka, 1945–1974, „Kalejdoskop” 1975 nr z maja; tenże, Szonert, Szumigaj, „Głos Robotn.” 1974 nr 296; Sztabiński G., Sztuka i współczesność, „Odgłosy” 1975 nr 22; Weinberg J., Anty – „Kalejdoskop”, czyli o twórczości Andrzeja Szonerta, „Sztuka” 1978 nr 6; – Nekrologi z r. 1993: „Dzien. Łódz.” nr 246, „Gaz. Wyborcza” nr 246; – Mater. Red. PSB: Katalog z wystawy S-a, Ł. 2006.
Maria Filipowska